بچه‌های علوم ارتباطات و روزنامه‌نگاری در همان ترم‌های ابتدایی «تکنیک سؤال‌کردن» را می‌آموزند و با انواع سؤال یا «تیپ‌شناسی سؤال» آشنا می‌شوند. یک نوع از سؤال‌هایی که بر اساس معیارهای روزنامه‌نگاری نباید پرسید٬ سؤال سوگستیو است.

تعریف Suggestion از ویکیپدیا: این مفهوم در قرن ۱۷/۱۸ به وجود آمد و به معنی تأثیرگذاری به هدف دستکاری در تصورات و دریافت‌های دیگری است. این مفهوم در لاتین به معنی اضافه‌کردن است.

اضافه البته در این‌جا بار منفی دارد٬ همان‌طور که شیرفروش به شیر آب اضافه می‌کند. به این ترتیب سؤال سوگستیو به سؤالی گفته می‌شود که «ناخالصی» دارد. شکل این ناخالصی در عبارت‌بندی پرسش نمایان می‌شود. سؤال‌کننده «خواست» خود را به پرسش اضافه می‌کند: می‌کوشد از جواب‌دهنده جوابی دریافت کند که خود می‌پسندد.

سؤال مجتبا پورمحسن از پیرماریو مینیونه: «چرا سکس یکی از زمینه‌های اصلی سینمای ایتالیا است؟»٬ درواقع به مینیونه می‌گوید: من مجتبا پورمحسن و شما پیرماریومینیونه در این‌که سکس یکی از زمینه‌های اصلی سینمای ایتالیا است٬ با هم هم‌عقیده هستیم٬ و می‌خواهیم بدانیم که «چرا» این‌طور است.

باید حال مینیونه ایتالیایی فیلم‌شناس را تصور کنید که چنین ادعای بزرگ و بی‌پایه و اساسی را در مورد سینمای کشورش از "روزنامه‌نگار"ی ایرانی می‌شنود که نصف او سن دارد٬ آن هم به صورت یک سؤال ناخالص! استفاده از تکنیک «سؤال ناخالص» در روزنامه‌نگاری از جمله رفتارهای غیراخلاقی/ و یکی از خط‌های قرمز است. البته مینیونه متوجه می‌شود که مصاحبه‌کننده قصد اهانت به او را ندارد٬ و فقط از مرحله پرت است. به «چرا»ی مورد علاقه مصاحبه‌کننده نمی‌پردازد٬ بلکه کل ادعای او را رد می‌کند: «زمینه‌ی اصلی نیست». و بعد هم که مجتبا پورمحسن می‌خواهد در این مورد بحث کند٬ با او وارد بحث نمی‌شود.

تکنیک‌های سؤال‌کردن و انواع سؤال‌ها در عرصه‌ی روزنامه‌نگاری حکم جمع و تفریق دبستان را دارد. حتما شما هم دیپلمه‌هایی که جمع و تفریق نمی‌دانند تا به حال ندیده‌اید. اما مثل این که روزنامه‌نگار توی ایران زیاد است!
+   2008/10/20   10:23   مانی ب.  |